Overloopincontinentie

Overloopincontinentie is een vorm van urineverlies waar het grote publiek relatief weinig van weet. Bekender zijn we met stress- of inspanningscontinentie, waarbij iemand urine verliest wanneer hij of zij lichamelijk actief is of hoest, niest of hard lacht.

Wat is overloopincontinentie? Symptomen, oorzaken en behandelmogelijkheden

Overloopincontinentie is een vorm van urineverlies waar het grote publiek relatief weinig van weet. Bekender zijn we met stress- of inspanningscontinentie, waarbij iemand urine verliest wanneer hij of zij lichamelijk actief is of hoest, niest of hard lacht. Ook van aandrang- of urge-incontinentie heeft men vaak wel gehoord: de plotselinge en oncontroleerbare drang tot urineren. Overloopincontinentie, het onwillekeurig verliezen van kleine hoeveelheden urine uit een overvolle blaas, komt minder vaak voor. Deze vorm van incontinentie komt vaker voor op oudere leeftijd en wordt ook wel druppelincontinentie genoemd. 

Wat betekent overloopincontinentie eigenlijk?

‘Wat is overloopincontinentie nu precies?’ zult u zich wellicht afvragen. Overloopincontinentie of druppelincontinentie houdt in dat u om een bepaalde reden uw blaas niet goed (meer) kunt legen. Als gevolg hiervan raakt deze overvol, waardoor de druk in uw buikholte stijgt en de blaasuitgang wordt uitgerekt. Het afsluitmechanisme kan de druk niet aan. Hierdoor raakt u druppeltjes of scheutjes urine kwijt. De oorzaken die hieraan ten grondslag liggen zijn divers. Wellicht lukt het uw blaasspieren niet om sterk genoeg samen te trekken, of bestaat er een probleem in de overgang tussen uw blaas en urinebuis.

De symptomen van overloopincontinentie

Bij overloopincontinentie komen verschillende symptomen kijken, welke ook door de NHG (Nederlands Huisartsen Genootschap) worden beschreven. Een van de voornaamste kenmerken beschreven we hierboven al: het regelmatig en ongewenst verliezen van druppeltjes of kleine scheutjes urine. Ook heeft u bij overloopincontinentie vaak het gevoel te moeten plassen terwijl, wanneer u het toilet bezoekt, er slechts een beetje komt. Ook kan een gezwollen blaas leiden tot een gezwollen buik en dus tot een oncomfortabel gevoel. De symptomen van overloopincontinentie kunnen bij personen die hier last van hebben in intensiteit verschillen. Pijnklachten kunnen ook voorkomen.

Druppelincontinentie: het risico op infecties en nierproblemen

Overloop- of druppelincontinentie kan als erg belemmerend worden ervaren. Vaak verliest u urine zonder dat u de aandrang voelt om te plassen. Behalve de invloed op uw dagelijkse en sociale leven, kan overloopincontinentie ook tot andere lichamelijke klachten leiden. Wanneer u uw blaas namelijk niet kunt legen, loopt u een verhoogd risico op het ontwikkelen van urineweginfecties. Ook kan urine naar uw nieren teruglopen, wat reflux wordt genoemd. Omdat de nieren urine blijven produceren en dit niet naar de overvolle blaas kunnen afvoeren, kan dit tot onherstelbare nierschade leiden.

De oorzaak van overloopincontinentie

Wat de oorzaak van overloopincontinentie is, verschilt per persoon. Zo kan een overactieve bekkenbodem een rol spelen, maar komt een blaasverzakking ook regelmatig voor. Die laatste veroorzaakt een knik of vernauwt de urinebuis. Natuurlijk kan het ook zijn dat uw blaas niet meer als voorheen functioneert. Bij vrouwen wordt overloopincontinentie vaak in de menopauze gezien, terwijl overloopincontinentie bij mannen in de meeste gevallen wordt veroorzaakt door een vergroting van de prostaat. Stenen in de urinewegen kunnen eveneens bij beide geslachten ten grondslag liggen aan overloopincontinentie.

Overloopincontinentie bij mannen en de rol van de prostaat

Overloopincontinentie is een vorm van incontinentie die vaker bij mannen voorkomt. Dit omdat prostaatproblemen bij hen in veel gevallen ten grondslag liggen aan dit probleem, dat overigens geen diagnose op zich is. Alhoewel plasklachten een gevolg van prostaatkanker kúnnen zijn, betreft het in de meeste gevallen een goedaardige prostaatvergroting. Een vergrote of wellicht ontstoken prostaat kan ervoor zorgen dat de overgang van de blaas naar de urinebuis wordt afgesloten. Het plassen wordt zo bemoeilijkt, waardoor er urine in de blaas achterblijft.

Hoe wordt overloopincontinentie vastgesteld?

Van alle personen met incontinentie is er bij tien tot vijftien procent sprake van overloopincontinentie. Het stellen van de diagnose kan lastig zijn, omdat druppelincontinentie in sommige opzichten ook op aandrang- en inspanningsincontinentie lijkt. In eerste instantie stapt u voor het vaststellen van het probleem naar uw huisarts. Deze vraagt naar uw medische voorgeschiedenis en doet een lichamelijk onderzoek. Ook kan u worden gevraagd enkele dagen een plasdagboek bij te houden. Lukt het uw huisarts niet om vast te stellen van welke vorm van incontinentie er sprake is, dan verwijst hij u naar een specialist.

Welke materialen kunt u gebruiken?

Wie last heeft van plasproblemen, hoeft zijn dagelijkse en sociale leven niet stop te zetten. Vandaag de dag bestaan er voldoende materialen die u helpen de vervelende consequenties van dit probleem te ondervangen. Welk (TENA) incontinentiemateriaal u het beste kunt gebruiken, is afhankelijk van het soort incontinentie en de hevigheid van uw urineverlies. Bij overloopincontinentie kunt u bijvoorbeeld een inlegger gebruiken die u eenvoudig in uw ondergoed plakt. Zo zijn er voor mannen de TENA Men artikelen en voor vrouwen is er de TENA Lady lijn. Daarnaast zijn TENA pants, oftewel incontinentiebroekjes, ook geschikt voor deze vorm van urineverlies en door zowel mannen als vrouwen te gebruiken.

De behandeling van overloopincontinentie

Nog belangrijker dan de incontinentiematerialen vindt u wellicht wel de vraag hoe de behandeling van overloopincontinentie eruitziet. De behandeling verschilt, zoals u zich waarschijnlijk wel kunt voorstellen, per persoon. Het afvoeren van de opgehoopte urine middels een katheter is doorgaans de eerste stap. Kan er voor uw overloopincontinentie geen duidelijk aanwijsbare oorzaak worden gevonden, dan is uzelf blijven katheteriseren ook in de toekomst de aangewezen aanpak. In andere gevallen is medicatie een veelgebruikte behandelmethode bij overloopincontinentie.

Daarnaast wordt ook bekkenfysiotherapie zeer regelmatig toegepast. Meestal wordt deze therapie bij vrouwen ingezet, wanneer er bij hen sprake is van een verzakking. Zijn een gezwollen baarmoeder of eileiders de oorzaak van uw plasprobleem? Dan zullen deze operatief verwijderd worden. Is bij mannen de prostaat de boosdoener, dan is een prostaatoperatie de juiste behandeling. De klachten worden daarmee aanzienlijk verminderd en in diverse gevallen zelfs geheel verholpen. Tot slot komt ook neurostimulatie voor, waarbij er elektroden in uw onderrug worden geplaatst die signalen doorzenden om aandrangklachten en verlies van urine te verminderen.

Bestaat er een verband tussen overloopincontinentie en ontlasting?

Veel minder vaak dan incontinentie voor urine komt incontinentie voor ontlasting voor. Sommige mensen vragen zich af of de twee verband met elkaar houden en specifieker: of overloopincontinentie en incontinentie voor ontlasting elkaar wederzijds kunnen beïnvloeden. Alhoewel er ook overloopincontinentie voor ontlasting bestaat -iets wat op kan treden bij ernstige obstipatie- heeft dit geen verband met de vorm van urineverlies met dezelfde benaming. Wel kan een volle endeldarm de urine-incontinentie verergeren doordat deze de blaashals en plasbuis dichtdrukt.  

Vragen over overloopincontinentie of ervaringen

Indien u na het lezen van dit blog nog vragen heeft over dit onderwerp kunt u altijd even contact opnemen met één van onze verpleegkundigen of uw vraag hieronder aan ons stellen zodat andere lezers met misschien wel dezelfde vragen hier ook wat aan hebben. Dit zelfde geld voor eventuele ervaringen met overloopincontinentie en tips; u bent van harte uitgenodigd om deze hieronder met ons te delen.  

Verder lezen? Bekijk hier ons kenniscentrum met tientallen blogs en artikelen over alles dat met incontinentie te maken heeft.